پایه های تربیتی کودک در ابعاد گوناگون بدنی، عقلی و اخلاقی، درکنار تأمین نیازهای روانی او در خانواده بنا نهاده می شود. قلب او همچون زمین خالی است که نیازمند توجه و دقت می باشد تا هر بذری ناسالمی در آن رشد ننماید «اِنَّمَا قَلْبُ الْحَدَثِ کَالْأَرْضِ الْخَالِیَهِ مَا أُلْقِیَ فِیهَا مِنْ شَیْ‌ءٍ قَبِلَتْهُ . . »[۸۰۹] و پدر و مادر مؤثرترین افراد در کشت فضائل اخلاقی او می باشند. بدین روی اسوه های عملی اسلام توجه به تربیت فرزند را از جمله حقوق وی بیان کرده که پدر و مادر مسئول تربیت نیکو، راهنمایی به سوی پروردگار عز و جل و امر به طاعت او می باشند.« وَ أَمَّا حَقُّ وَلَدِکَ فَأَنْ تَعْلَمَ أَنَّهُ مِنْکَ- وَ مُضَافٌ إِلَیْکَ فِی عَاجِلِ الدُّنْیَا بِخَیْرِهِ وَ شَرِّهِ- وَ أَنَّکَ مَسْئُولٌ عَمَّا وُلِّیتَهُ مِنْ حُسْنِ الْأَدَبِ- وَ الدَّلَالَهِ عَلَى رَبِّهِ عَزَّ وَ جَلَّ- وَ الْمَعُونَهِ عَلَى طَاعَتِهِ فَاعْمَلْ فِی أَمْرِهِ- عَمَلَ مَنْ یَعْلَمُ أَنَّهُ مُثَابٌ عَلَى الْإِحْسَانِ إِلَیْهِ- مُعَاقَبٌ عَلَى الْإِسَاءَهِ إِلَیْهِ»[۸۱۰]و همواره به رعایت آداب معاشرت با فرزندان سفارش نموده: «به فرزندان خود احترام کنید و با آداب و روش پسندیده با آن ها معاشرت نمایید»[۸۱۱]و تربیت او را بهترین هدیه و بخشش از جانب پدر دانسته اند «مَا نَحَلَ وَالِدٌ وَلَداً نُحْلًا أَفْضَلَ مِنْ أَدَبٍ حَسَنٍ»[۸۱۲]که باید با جدیت قبل از شکل گیری شخصیت فرزند زمینه های آن ایجاد گردد « فَبَادَرْتُکَ بِالْأَدَبِ قَبْلَ أَنْ یَقْسُوَ قَلْبُکَ وَ یَشْتَغِلَ لُبُّکَ لِتَسْتَقْبِلَ بِجِدِّ رَأْیِکَ مِنَ الْأَمْرِ. . »[۸۱۳]و در این میان به عفیف تربیت کردن دختر بسیار سفارش شده است به طوری که در روایت آن را مانعی از آتش جهنم و وسیله ای برای ورود به بهشت می داند. «نعم الولد البنات المخدرات.من کانت عنده واحده جعلها الله سترا من النار و من کانت عنده اثنتان ادخله الله بها الجنّه»[۸۱۴]
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۲-۲-۱۴-تعلیم خداپرستی
اسلام یک مکتب جامع اعتقادی و اخلاقی و عهده دار روش های تربیتی است و اصل مسأله تربیت که بالاترین میراث بوده « لَا مِیرَاثَ کَالْأَدَبِ»[۸۱۵]و فراگیری آداب که از حقوق فرزند است «و تجب للولد علی والده ثلاث خصال. . .و المبالغه فی تأدیبه»[۸۱۶]و آموزش قواعد زندگی و ارزش های اخلاقی برای نیل به هدف نهایی آفرینش یعنی شناخت و پرستش خالق و رب جهانیان است که تعلیم آن در سن کودکی باید از طرف والدین مورد توجه و دقت قرار گیرد.
۲-۲-۱۵-تعلیم کتابه
یکی از راه های ارتباط با دیگران نگارش است، اسلام این امر را حقی برای فرزند می داند.« مِنْ حَقِّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ ثَلَاثَهٌ- یُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ یُعَلِّمُهُ الْکِتَابَهَ وَ یُزَوِّجُهُ إِذَا بَلَغَ. »[۸۱۷]
۲-۲-۱۶-علم آموزی
یکی از حقوق فرزند بر عهده پدر، آموزش علوم می باشد. انسان تا خود و جهان هستی پیرامونش را نشناسد، نمی تواند زندگی راحت و هدف والایی داشته باشد. خداوند ابزار یادگیری و آموزش را در انسان قرار داده است«وَ اللَّهُ أَخْرَجَکُم مِّن بُطُونِ أُمَّهَتِکُمْ لَا تَعْلَمُونَ شَیًْا وَ جَعَلَ لَکُمُ السَّمْعَ وَ الْأَبْصَرَ وَ الْأَفِْدَهَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون »[۸۱۸]تا به حقیقت آگاهی یافته و رفتاری سنجیده انجام دهد و به کمال و رشد برسد، پدر در به کارگیری صحیح از ابزارهای موجود در درک حقایق و آموزش علوم قدیم و جدید نقش مهمی ایفا می کند. اسلام نیز توصیه و سفارش اکیدی در تعلیم علوم و دانش فرزندان از جمله دختران دارد. «من کانت له ابنه فادّبها و احسن ادّبها و علّمها فاحسن تعلیمها فاوسع علیها من نعم الله الّتی اسبغ علیه کانت له منعه و سترا من النّار»[۸۱۹]
۲-۲-۱۷-شرکت در فعالیت های معنوی
والدین باید دختران را به فعالیت های معنوی و روحانی تشویق نمایند.[۸۲۰]
۲-۲-۱۸-عفو و بخشش
والدین لازم است بر اساس مقتضای سنی کودک با او برخورد نمایند و اگر اشتباهی مرتکب گردید، از او بگذرند و لغزش او را نادیده گیرند، اما وی را متوجه اشتباه و خطای خود گردانند و راه های رفع آن را به او بیاموزند.
۲-۲-۱۹-پرهیز از تنبیه کودک
یکی از روش های آموزشی تنبه و آگاه کردن کودک پس از ارتکاب بدی ها و در نظر نگرفتن آموزش ها، قهر کوتاه مدت است به شرط آن که از خطای ابتدایی او چشم پوشی شود، ناتوانایی های او پذیرفته و در نظر گرفته شود و به عبارت دیگر کارهای طاقت فرسا از او خواسته نشود«لَا یُکلَِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا. . .»[۸۲۱] امام کاظم علیه السلام در برابر شکایت فردی از فرزندش، او را دعوت به قهر کوتاه مدت به جای ضرب و کتک می نماید«لَا تَضْرِبْهُ وَ اهْجُرْهُ وَ لَا تُطِلْ»[۸۲۲] تا با تحریک رابطه عاطفی، قوای فکری او به حرکت در آید « فَإِنَّ الْعَاقِلَ یَتَّعِظُ بِالأَدَبِ وَ الْبَهَائِمَ لَا تَتَّعِظُ إِلَّا بِالضَّرْبِ»[۸۲۳]و متوجه اشتباهش شود.
۲-۳- عملکرد فرزند در مقابل مادر(حقوق مادر در قبال تولد و تربیت فرزند)
مهمترین و زیباترین نقش هر زن، تربیت، پرورش هوش و استعداد، توانمندی و ایجاد قدرت برای رسیدن به اهداف و واکسینه کردن کودک در مقابل مشکلات و نابسامانی ها و در نهایت آموزش مهارت های زندگی است. نقشی که هیچ گاه نمی توان جایگزین و جانشین مناسبی برای آن یافت. جایگاهی که زن در ایفای این نقش دارد، با نفوذترین عامل در شکل گیری جوامع است. مادر با ایجاد ارتباط عاطفی با کودک، او را مملو از عشق و محبت خود ساخته و درس زندگی را در سایه این عشق می آموزد. در مقابل این محبت بی دریغ والدین، فرزند وظایف و تکالیفی بر عهده دارد که برخی از آن ها عبارتند از:
۲-۳- ۱-توجه به زحمات مادر
مادر به جهت تولد و تربیت کودک مشقات بسیاری را متحمل می شود که فرزند به علت های بسیار از جمله صغر سن، بازیگوشی، جهل . . .آن را به فراموشی می سپارد. بدین روی اسلام او را متوجه تمام رنج ها و زحمات مادر از جمله اذیت های نادیده او می اندازد و از تحمل مشکلات وی در هنگام بارداری«وَ وَصَّیْنَا الْانسَانَ بِوَالِدَیْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلىَ وَهْنٍ . »[۸۲۴] و حمل[۸۲۵]، زایمان « وَ وَصَّیْنَا الْانسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا حَمَلَتْهُ أُمُّهُ کُرْهًا وَ وَضَعَتْهُ کُرْهًا وَ حَمْلُهُ وَ فِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شهَْرًا . .»[۸۲۶] یا شیر دادن «. . وَ فِصَالُهُ فىِ عَامَینِْ . . » [۸۲۷]سخن به میان می آورد. تا با بیان برخی از این مشکلات مایه دلگرمی مادر شود، بدین معنا که هیچ زحمت و تحمل مشقتی که مایه آرامش و تنعم[۸۲۸] کودک گردیده، از جانب فرزند فراموش نمی شود.
۲-۳- ۲-گرامیداشت مقام مادر(والدین)
فرهنگ اسلام ضمن توصیه انسان در گرامی داشتن و بزرگداشت مقام والدین از طرف فرزند، انجام رفتاری شایسته در برابر آن ها را خواستار شده و در این میان جایگاه مادر را در الویت قرار داده است. در روایتی از امام باقرعلیه السلام در باره سفارش خداوند جهت رعایت جایگاه مادر به حضرت موسی علیه السلام چنین آمده است: « قَالَ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ ع یَا رَبِّ أَوْصِنِی قَالَ أُوصِیکَ بِی قَالَ فَقَالَ رَبِّ أَوْصِنِی قَالَ أُوصِیکَ بِی ثَلَاثاً قَالَ یَا رَبِّ أَوْصِنِی قَالَ أُوصِیکَ بِأُمِّکَ قَالَ رَبِّ أَوْصِنِی قَالَ أُوصِیکَ بِأُمِّکَ قَالَ رَبِّ أَوْصِنِی قَالَ أُوصِیکَ بِأَبِیکَ قَالَ فَکَانَ یُقَالُ لِأَجْلِ ذَلِکَ أَنَّ لِلْأُمِّ ثُلُثَیِ الْبِرِّ وَ لِلْأَبِ الثُّلُثَ«[۸۲۹] اسلام اولین حق در نظام خانوادگی را ارتباط با مادر و رعایت حقوق او می داند و در آخر از حقوق پدر سخن به میان می آورد«. . و حقوق رحمک کثیره متّصله بقدر اتّصال الرّحم فی القرابه فاوجبها علیک حقّ امّک ثم حقّ ابیک ثمّ حقّ ولدک ثمّ حقّ اخیک ثمّ الاقرب فالاقرب. . . »[۸۳۰] و در روایتی از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله مادر را وسیله رسیدن به بهشت می دانند. «الْجَنَّهُ تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَاتِ»[۸۳۱] و در روایتی مشابه نیز آمده است:« تَحْتَ أَقْدَامِ الْأُمَّهَاتِ رَوْضَهٌ مِنْ رِیَاضِ الْجَنَّهِ»[۸۳۲]
۲-۳- ۳-رعایت حقوق والدین
اسلام اهمیت فوق العاده ای به حفظ بنیان خانواده و رعایت حقوق اعضاء آن دارد تا بدین طریق پایه های خانواده مستحکم گردد، از جمله حقوق والدین بر عهده فرزند حق صله رحم و تأمین نیازهای مادی آن هاست. بنابراین فرزند موظف است، نیازهای مالی والدین را در زمان حیات به صورت نفقه و بذل و بخشش «یَسَْلُونَکَ مَا ذَا یُنفِقُونَ قُلْ مَا أَنفَقْتُم مِّنْ خَیرٍْ فَلِلْوَالِدَیْنِ . .»[۸۳۳] و در زمان مرگ به صورت ارث «کُتِبَ عَلَیْکُمْ إِذَا حَضَرَ أَحَدَکُمُ الْمَوْتُ إِن تَرَکَ خَیرًْا الْوَصِیَّهُ لِلْوَالِدَیْنِ وَ الْأَقْرَبِینَ بِالْمَعْرُوفِ حَقًّا عَلىَ الْمُتَّقِین»[۸۳۴]برطرف نماید.
۲-۳- ۴-سپاسگزاری از والدین
مطابق دستورات اسلام فرزند می باید شاکر و سپاسگزار زحمات والدین خود «. . أَنِ اشْکُرْ لىِ وَ لِوَالِدَیْک. . »[۸۳۵]باشد. امام رضا علیه السلام شکر خدمات و زحمت های مادر را غیر قابل جبران می داند « فَلْیَکُنِ الشُّکْرُ لَهَا وَ الْبِرُّ وَ الرِّفْقُ بِهَا عَلَى قَدْرِ ذَلِکَ وَ إِنْ کُنْتُمْ لَا تُطِیقُونَ بِأَدْنَى حَقِّهَا إِلَّا بِعَوْنِ اللَّهِ«[۸۳۶]
۲-۳- ۵-نیکی و احسان به والدین
احسان و نیکوکاری امری برخاسته از احساسات و عواطف بشری است و اسلام به وقوع و ماندگاری این اصل که از طریق بیان و رفتار نیکو ایجاد می گردد، اهمیت بسیاری می دهد تا در سایه آن نشاط و آرامش در جامعه حاکم گردد. از طرف دیگر رعایت این اصل را در خانواده و نسبت به والدین «وَ وَصَّیْنَا الْانسَانَ بِوَالِدَیْهِ إِحْسَانًا. . »[۸۳۷] ضروری دانسته و آن را از جمله سنت و سیره انبیاء(از جمله حضرت یحیی علیه السلام)معرفی نموده«وَ بَرَّا بِوَالِدَیْهِ وَ لَمْ یَکُن جَبَّارًا عَصِیًّا »[۸۳۸] و به آن سفارش کرده است و حتی نقطه مقابل آن را عصیانگری و شقاوت بیان می نماید«وَ بَرَّا بِوَالِدَتىِ وَ لَمْ یجَْعَلْنىِ جَبَّارًا شَقِیًّا »[۸۳۹] و به جهت تأکید احسان و نیکی به والدین و نشان دادن اهمیت فوق العاده موضوع در مواردی آن را بعد از توحید و نفی شرک « وَ قَضىَ رَبُّکَ أَلَّا تَعْبُدُواْ إِلَّا إِیَّاهُ وَ بِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَنًا. . ً»[۸۴۰]مطرح کرده است. از جمله نیکی های به والدین می توان به موارد زیر اشاره نمود:
۲-۳- ۵-۱- سخن نیکو
در آئین اسلام به فرزند سفارش شده است که همواره به والدین احترام بگذارد و در زمانی که به دوران کهولت رسیده اند و حتی اگر توقع احترام مضاعفی از فرزند دارند، نسبت به آن ها رسیدگی بیشتری شود و سخنی که موجب انزجار و ناراحتی آن ها شود، بیان نکند « . .إِمَّا یَبْلُغَنَّ عِندَکَ الْکِبرََ أَحَدُهُمَا أَوْ کِلَاهُمَا فَلَا تَقُل لهَُّمَا أُفٍّ ّ. . »[۸۴۱] بلکه با احترام، اکرام و کلمات سنجیده با آن ها سخن بگوید «. . وَ لَا تَنهَْرْهُمَا وَ قُل لَّهُمَا قَوْلًا کَرِیمًا »[۸۴۲]
۲-۳- ۵-۲- رفتار نیکو
در آئین مقدس اسلام احترام گذاشتن، ارج نهادن و رفتار نیک نسبت به والدین به خصوص مادر یک اصل ارزشمند اخلاقی است که به آن سفارش شده است. امام صادق علیه السلام فرمود:« جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ ص فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَنْ أَبَرُّ قَالَ أُمَّکَ قَالَ ثُمَّ مَنْ قَالَ أُمَّکَ قَالَ ثُمَّ مَنْ قَالَ أُمَّکَ قَالَ ثُمَّ مَنْ قَالَ أَبَاکَ»[۸۴۳] البته این تخصیص دلایلی دارد و بنابر آیات قرآن تحمل مشقات جسمانی از جمله عللی است که مقام مادر را والاتر و مهم تر قرار داده است، به گونه ای که هیچ نیکی جبران کننده آن نمی باشد و بنابر فرمایشات پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله اگر فردی به اندازه ریگ های بیابان و قطرات باران و ایام روزگاران، در مقابل مادر بایستد و او را اطاعت کند، به اندازه یک روز دوران حمل، حق او را ادا نکرده است.« . . فقیل مَا حَقُّ الْوَالِدِ قَالَ أَنْ تُطِیعَهُ مَا عَاشَ فَقِیلَ مَا حَقُّ الْوَالِدَهِ فَقَالَ هَیْهَاتَ هَیْهَاتَ لَوْ أَنَّهُ عَدَدَ رَمْلِ عَالِجٍ وَ قَطْرِ الْمَطَرِ أَیَّامَ الدُّنْیَا قَامَ بَیْنَ یَدَیْهَا مَا عَدَلَ ذَلِکَ یَوْمَ حَمَلَتْهُ فِی بَطْنِهَا»[۸۴۴] و حتی از حضور در میدان جهاد بالاتر است«أَتَى رَجُلٌ رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالَ إِنِّی رَجُلٌ شَابٌّ نَشِیطٌ وَ أُحِبُّ الْجِهَادَ وَ لِی وَالِدَهٌ تَکْرَهُ ذَلِکَ فَقَالَ لَهُ النَّبِیُّ ص ارْجِعْ فَکُنْ مَعَ وَالِدَتِکَ فَوَ الَّذِی بَعَثَنِی بِالْحَقِّ نَبِیّاً لَأُنْسُهَا بِکَ لَیْلَهً خَیْرٌ مِنْ جِهَادِکَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ سَنَهً»[۸۴۵] و وسیله ای جهت عفو گناهان می باشد در روایتی از امام سجاد علیه السلام آمده است که پیامبر شخص مرتکب گناه را جهت پذیرش توبه به نیکی به پدر و مادر سفارش می نماید و تأثیر نیکی به مادر را بیشتر می داند.« یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا مِنْ عَمَلٍ قَبِیحٍ إِلَّا قَدْ عَمِلْتُهُ فَهَلْ لِی مِنْ تَوْبَهٍ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص فَهَلْ مِنْ وَالِدَیْکَ أَحَدٌ حَیٌّ قَالَ أَبِی قَالَ فَاذْهَبْ فَبِرَّهُ قَالَ فَلَمَّا وَلَّى قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص لَوْ کَانَتْ أُمُّهُ»[۸۴۶] و هیچ امری حتی مشرک بودن والدین را مانع نیکی به آن ها نمی داند و فرزند را موظف به صله رحم نسبت به آن ها می نماید از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در این باره سؤال نمودند. ایشان فرمودند:« أَنَّ أَسْمَاءَ زَوْجَهَ أَبِی بَکْرٍ سَأَلَتْ رَسُولَ اللَّهِ ص فَقَالَتْ قَدِمْتُ عَلَى أُمِّی رَاغِبَهً فِی دِینِهَا تَعْنِی مَا کَانَتْ عَلَیْهِ مِنَ الشِّرْکِ فَأَصِلُهَا قَالَ ص نَعَمْ صِلِی أُمَّکِ«[۸۴۷] و تا زمانی که والدین او را به شرک دعوت ننموده اند، می تواند از آن ها اطاعت کند «وَ إِن جَاهَدَاکَ عَلىَ أَن تُشْرِکَ بىِ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا. . »[۸۴۸] اما رفتار شایسته حد و مرزی ندارد و حتی در صورت مشرک بودن والدین نیز باید با آن ها رفتار پسندیده و نیکی داشته باشند. « . . وَ صَاحِبْهُمَا فىِ الدُّنْیَا مَعْرُوفًا. . »[۸۴۹]
۲-۳- ۵-۳- دعا در حق والدین
فرزند می بایست همواره دعاگو و خیر خواه والدینش باشد و طلب رحمت الهی را در حیات« . . .وَ قُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا کَمَا رَبَّیَانىِ صَغِیرًا »[۸۵۰] و مغفرت و بخشش را هنگام مرگ برای آن ها «رَبَّنَا اغْفِرْ لىِ وَ لِوَالِدَىَّ وَ لِلْمُؤْمِنِینَ یَوْمَ یَقُومُ الْحِسَاب »[۸۵۱] از خداوند منان بخواهد.
۲-۳-۵-۴-تواضع و فروتنی
رفتار نیک همراه با تواضع و فروتنی « وَ اخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَه. . »[۸۵۲] از دیگر سفارشات اسلام است.
۲-۳-۶-مراقبت هنگام کهولت
والدین که سال های جوانی عمر خویش را به مراقبت و تربیت کودک می پردازند، در سن کهولت نیازمند مراقبت فرزند می باشند. او نیز فرصتی می یابد که تا حدی زحمات و خدمات والدین به خصوص مادر را جبران نماید.
۲-۳-۷-طلب رضایت و خشنودی
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله رضایت و خشنودی خداوند را در سایه رضایت و خشنودی والدین بیان نموده «رِضَى الرَّبِّ فِی رِضَى الْوَالِدَیْنِ وَ سَخَطُ الرَّبِّ فِی سَخَطِ الْوَالِدَیْنِ»[۸۵۳]وآن را سبب گشایش درهای بهشت می دانند « مَنْ أَصْبَحَ مَرْضِیّاً لِأَبَوَیْهِ أَصْبَحَ لَهُ بَابَانِ مَفْتُوحَانِ إِلَى الْجَنَّهِ »[۸۵۴]
چنانچه گذشت شرع مقدس نسبت به رعایت حال والدین به خصوص مادر اهتمام ویژه ای دارد، شاید بدین خاطر که مادر علاوه بر تحمل مشقات بسیار، مظهر و تجلی گاه زیباترین عواطف بشری می باشد و سرشار از رأفت و محبت و مهربانی است. بدین روی ارج نهادن به مادر، احترام گذاشتن به اوصاف پسندیده انسانی او است.
۲-۴- (عملکرد یا) وظایف جامعه ی اسلامی در مقابل زن( حقوق زن به عنوان شهروند)
تمام انسان ها اعم از مذکر و مؤنث در ساختن جامعه مؤثر می باشند، هر یک از آن ها در برابر یکدیگر و در مقابل جامعه تعهدات و وظایفی بر عهده دارند. اجتماع نیز در قبال خدمات آن ها مسئولیتی بر دوش دارد که رعایت متقابل این تعهدات موجب فلاح و رستگاری افراد و جوامع خواهد شد. برخی از این وظایف از نظر مؤلف عبارتند از:
۲-۴-۱-ایجاد زمینه تحصیل علوم
کسب علم و آگاهی نخستین گام برای رفع جهالت ها و رسیدن به کمالات است و انسان ها با تلاش در راه کشف مجهولات پیرامون شان می توانند، خود و دنیای اطرافشان را دقیق تر و بهتر شناخته استوار و مقاوم به زندگی ادامه دهند و سازنده آینده خانواده و جامعه شان باشند. زنان نیز از این مهم مستثنا نبوده و لازم است برای بالا بردن سطح معلومات خویش سعی و تلاش نمایند. از طرف مقابل جامعه نیز باید امکانات لازم جهت دانش اندوزی و تحصیل علوم و فراگیری مسائل را به روی همگان به خصوص زنان بگشاید تا تمامی فعالان جامعه آگاهی لازم جهت انجام وظایف و رفع مشکلات را بیاموزند تا علاوه بر ارتقاء سطح آگاهی و علمی و به هدر نرفتن استعدادهای آن ها، موجب پیشرفت و توسعه اجتماع گردد.
۲-۴-۲-ضرورت تأسیس مراکز مشاوره و مددکاری در زمینه ازدواج
سلامت اخلاقی اجتماع در سلامت خانواده نهفته است و برای رسیدن به جامعه ای سالم و محیطی آماده ی رشد، باید قوای عاطفه و محبت و قدرت تفکر و تعقل را در اشخاص ایجاد نمود تا با دقت وافر به انتخاب زوج خود پرداخته و از رویارویی با مشکلات احتمالی جلوگیری شود و در صورت بروز اختلافات، توانایی حل و فصل آن در افراد وجود داشته باشد. بدین روی می باید مراکز مشاوره یا افرادی که مسائل را خردورزانه و اندیشمندانه حل می نمایند، عوام مردم را در مورد انتخاب همسر مساعدت نموده و از طریق مشاوره، معیارهای لازم و صحیح را در اختیار آن ها بگذارد.
۲-۴-۳-زمینه سازی تدوین دروس اختصاصی جهت آشنایی با هویت جنسی موافق و مخالف
