۳-۳- ۲- نحوه انتخاب الگوی پیشنهادی شرکت IBM به عنوان مدل برتر معماری سرویس گرا
بعد از تحقیق و نتیجه گیری رویکرد معماری سرویس گرا به عنوان رویکرد برتر، ابتدا در زمینه انواع مدل های معماری سرویس گرا مطالعه و بررسی صورت گرفت، که بر اساس مقالات، کتب و مطالب منتشره در این زمینه سه مدل زیر به عنوان مدل های مطرح در معماری سرویس گرا به شرح زیر می باشند:
مدل مرجع SOA
مدل پیشنهادی شرکت IBM
مدل پیشنهادی شرکت Oracle
هرکدام از مدلهای معماری دارای ویژگی ها و شاخص های خاصی هستند. به استناد مطالب برگرفته از کتب، مقالات معتبر، پایان نامه ها، اینترنت، مصاحبه شفاهی با متخصصین و خبرگان فن و تحلیل آنها، مهمترین شاخص های انتخاب یک مدل معماری برای این سازمان دانش محور شامل: جامعیت، مزیت نسبی، سادگی، سازگاری، قابلیت اطمینان، وجود مستندات فنی کیفی، کارایی، رضایت کاربران، پویایی و انعطاف پذیری، نوآوری تکنولوژی، قابلیت استفاده مجدد، زمانبری، آزمون پذیری، روئیت پذیری، یکپارچگی، دانش محور، تفکر سیستمی، شفافیت طرح ها می باشد. که در زیر چهار تا از برجسته ترین این شاخص ها برای انتخاب مدل شرح داده شده است:

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

جامعیت: هر سازمانی دارای جنبه ها و دیدگاه های متفاوتی است که هر کدام از مدل های معماری قادرند بخشی از این جنبه ها و دیدگاه ها را تحت پوشش قرار دهند. بنابر این جامعیت یک مدل معماری می تواند به عنوان یک شاخص مناسب جهت مقایسه مدل های معماری استفاده شود .
وجود مستندات فنی کیفی: استفاده از مدل های معماری نیازمند راهنماهای عملی در روش پیاده سازی آنها، توصیف دقیق مراحل کار، و نیز مشخصات محصولات آنها است. بدیهی است هر مدل معماری بدون این کتابچه های راهنما (چه این راهنماها توسط ناشر مدل و یا از طریق افراد یا موسسات دیگری منتشر شده باشند) چیزی بجز مجموعه ای از مفاهیم تئوریک نخواهد بود.
قابلیت اطمینان: میزان اطمینان از رضایت بخش بودن استفاده از مدل را گویند. مدلی که توسط هیچ کس مورد استفاده واقع نشده و یا تجربه موفقی در رابطه با کاربرد آن وجود نداشته باشد، مدل مناسبی نخواهد بود .
پویایی و انعطاف پذیری: میزان سهولت ایجاد تغییرات در سیستم با توجه به رشد سریع تکنولوژی می باشد.
ابتدا متنی مشتمل بر مدل ها و ویژگی های آنها تهیه شده، سپس با تشکیل کارگاه آموزشی برای خبرگان و کارشناسان جهت تشریح کامل مدل ها و مزایایی هر کدام، چهار شاخص جامعیت، وجود مستندات فنی و کیفی، قابلیت اطمینان و پویایی و انعطاف پذیری در این مدل ها مورد ارزیابی قرار گرفت، تا بر اساس نظر کارشناسان و خبرگان امر یکی از مدل ها به عنوان مدل برتر انتخاب گردد.
پس از مصاحب، تشکیل کارگاه آموزشی و نتایج گردآوری شده ، لازم است با بهره گرفتن از داده ها و روش های آماری، به آزمون فرضیه های تحقیق پرداخته شود. در این فصل با بهره گیری از تکنیکهای آماری و پژوهش عملیاتی MCDM که با روش تحقیق و نوع متغیرها سازگاری دارند، داده‌های جمع آوری شده، تحلیل می شوند و فرضیه‌های تحقیق مورد آزمون آماری قرار می‌گیرد. برای انجام سریع این پژوهش از نرم افزارهایExcel2007 و Expert Choice استفاده می‌گردد.
در این تحقیق نتیجه ای که حاصل می شود به دلیل استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP نتیجه ای عملی، مورد حمایت خبرگان، صریح و گام به گام، پویا، قابل اعتماد و در راستای ماموریت کتابخانه ملی می باشد.
۳-۴- مدل­های تصمیم ­گیری با شاخصه­های چندگانه^[۷۷]
یک مساله تصمیم ­گیری چند شاخصه را اصولاً می­توان در یک ماتریس تصمیم ­گیری خلاصه نمودکه سطرهای آن گزینه­ های مختلف بوده و ستون­های آن شاخص­ هایی هستند که ویژگی­های گزینه­ ها را مشخص می­ کنند.
در مدل­های تصمیم ­گیری چندشاخصه­ای انتخاب یک گزینه از بین گزینه­ های موجود مدنظر است. اگر در یک مساله تصمیم ­گیری بیش از یک معیار­، ملاک عمل باشد و معیار­ها به صورت گسسته ( مقوله ای و غیره) تعریف شده باشند مدل تصمیم از نوع چند شاخصه­ای است.
نکته با اهمیت در زمان استفاده از مدل­های تصمیم ­گیری چند شاخصه انتخاب روش مناسب است زیرا روش­های مختلفی که در مدل­های تصمیم ­گیری چند شاخصه به کار می­روند هر یک دارای ویژگی­ها و محدودیت­های مشخصی هستند و نمی­ توان از آنها در تمام مسائل تصمیم ­گیری استفاده نمود. از جمله معیارهای انتخاب روش مناسب می­توان به تاثیر یا عدم تاثیر شاخص ­ها بر یکدیگر­، کیفی یا کمی­بودن اثر شاخص ­ها دسترسی یا عدم دسترسی به وزن نسبی شاخص ­ها، نیاز یا عدم نیاز به کسب اطلاعات از تصمیم­گیرنده در حین فرایند حل مساله و مواردی ازاین قبیل اشاره نمود.
انواع مختلفی از مسائل تصمیم ­گیری چند شاخصه­ای در دنیای واقعی وجود دارند که تمامی آنها در خصوصیات زیر مشترک می­باشند:
الف -گزینه­ ها^[۷۸]
در این مسائل تعداد مشخصی گزینه مورد بررسی قرار می­گیرد و در مورد آنها انتخاب و یا رتبه ­بندی صورت می­پذیرد. تعداد گزینه­ های مورد نظر می ­تواند محدود و یا خیلی زیاد باشند. به عنوان مثال یک تولید کننده خودرو ممکن است فقط چند گزینه محدود برای انتخاب محل تولید خودرو داشته باشد ولی یک دانشگاه درجه یک انتخاب دانشجوی خود را می ­تواند از بین هزاران متقاضی انجام دهد. گاه به جای واژه “گزینه” مترادف­های آن مانند انتخاب^[۷۹] استراتژی^[۸۰]، اقدام­^[۸۱]، کاندیدا^[۸۲] و غیره نیز بکار برده می­شوند ]۲۹[.
ب - شاخص­ های چندگانه
در هر مساله تصمیم ­گیری چند شاخصه، چندین شاخص وجود دارد که تصمیم­گیرنده باید در حل مساله، آنها را کاملاً مشخص کند. تعداد شاخص ­ها بستگی به ماهیت مساله دارد.
ج - واحدهای بی مقیاس^[۸۳]
هر شاخص نسبت به شاخص دیگر دارای مقیاس اندازه ­گیری متفاوت است. لذا جهت معنادارشدن محاسبات و نتایج از طریق روش­های علمی اقدام به بی­مقیاس کردن^[۸۴] داده ­ها می­ شود بگونه­ای که اهمیت نسبی داده ­ها حفظ گردد. مهم­ترین روش­های ریاضی بی­مقیاس­سازی داده ­ها در فنون تصمیم ­گیری چند شاخصه­ای استفاده از نرم­های خطی^[۸۵] ، ساعتی و اقلیدسی است.
د- وزن شاخص ­ها^[۸۶]
وزن­های مربوط به شاخص ­ها می­توانند مستقیماً توسط تصمیم­گیرنده و یا به کمک روش­های علمی موجود مانند آنتروپی شانون^[۸۷] به معیارها تخصیص داده شوند. این وزن­ها اهمیت نسبی هر شاخص را بیان می­ کنند ]۲۹[.
تمامی روش­های تصمیم ­گیری چند شاخصه، مستلزم وجود اطلاعاتی هستند که بر اساس اهمیت نسبی هر شاخص به دست آمده باشند. اگر اطلاعات در مورد شاخص ارائه شده باشد، آنگاه اطلاعات یا در سطح استاندارد است؛ یعنی میزان قبول شاخص مربوط را بیان می­ کند و یا وزن شاخص ­ها را بیان می­ کند که ممکن است با داده ­های برخوردار از مقیاس^[۸۸]، ترتیبی^[۸۹] یا اصلی^[۹۰] اندازه ­گیری شده باشد.
۳-۴- ۱- روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP
در این متدلوژی M گزینه بر اساس N شاخص اصلی و k شاخص فرعی رتبه ­بندی می­شوند. فلسفه اصلی این متدلوژی بر مبنای مقایسه­های زوجی ارائه شده توسط خبرگان است. در صورتی می­توان این نوع از فنون را به کار گرفت که سلسله مراتب مساله تعریف شده باشد، به عبارت دیگر مدل­سازی در فنون سلسله مراتبی یعنی تدوین سلسله مراتب مساله که به درخت سلسله مراتب معروف است.
فرایند تحلیل سلسله­مراتبی یکی از جامع­ترین سیستم­های طراحی شده برای تصمیم ­گیری با معیارهای چندگانه است. این فن امکان فرموله کردن مسأله را به صورت سلسله مراتبی فراهم نموده و امکان درنظرگرفتن معیارهای کمی و کیفی مختلف را نیز به تصمیم­گیرنده می­دهد. این فرایند همچنین گزینه­ های مختلف را در تصمیم ­گیری دخالت داده و امکان تحلیل حساسیت روی معیارها را ایجاد می­ کند. این روش بر مبنای مقایسات جفتی بنا نهاده شده و قضاوت و محاسبات را تسهیل می­ کند. از دیگر مزایای این روش محاسبه­ سازگاری و ناسازگاری تصمیم است]۲[.
توماس.ال.ساعتی^[۹۱] بنیانگذار روش AHP، چهار اصل زیر را به عنوان اصل فرایند سلسله­مراتبی بیان نموده و کلیه­ محاسبات، قوانین و مقررات را بر این اصول بنا نهاده است. این اصول عبارتند از:
۱- شرط معکوسی^[۹۲]: اگر ترجیح عنصر A بر عنصر B برابر با n باشد، ترجیح B بر A برابر با ۱/n خواهد بود.
۲- همگنی^[۹۳]: عنصر A باید با عنصر B همگن و قابل مقایسه باشد. به عبارت دیگر برتری عنصر A بر عنصر B نمی­تواند بی­نهایت یا صفر باشد.
۳- وابستگی^[۹۴]: هر عنصر سلسله­مراتبی می ­تواند به عنصر سطح بالاتر خود وابسته باشد و این وابستگی می ­تواند به صورت خطی تا بالاترین سطح ادامه داشته باشد.
۴- انتظارات^[۹۵]: هرگاه تغییری در ساختمان سلسله­مراتبی رخ دهد، پروسه ارزیابی باید مجدداً انجام شود]۲[.
مراحل کار در AHP را به صورت زیر می توان بیان نمود:
۳-۴- ۲- توسعه­ درخت تصمیم ساختار سلسله­مراتبی
دیاگرام زیر سلسله مراتب انتخاب مدل برتر معماری سرویس گرا را نشان می دهد:
Oracle
IBM
SOA
وجود مستندات فنی و کیفی
قابلیت اطمینان
پویایی و انعطاف پذیری
جامعیت
انتخاب مدل برتر معماری سرویس گرا
شکل ۳-۲: ساختار سلسله ­مراتب AHP انتخاب مدل برتر معماری سرویس گرا
در اولین اقدام ساختار سلسله مراتبی این موضوع را مشخص می­کنیم. در شکل بالا ما با یک سلسله مراتب سه سطحی شامل: هدف­ها، معیارها و گزینه­ ها مواجه هستیم، تبدیل موضوع یا مسئله مورد بررسی به یک «ساختار سلسله مراتبی» مهم­ترین قسمت فرایند تحلیل سلسله مراتبی محسوب می­ شود. زیرا در این قسمت با تجزیه­ مسائل مشکل و پیچیده، فرایند تحلیل سلسله مراتبی آن­ها را به شکلی ساده که با ذهن و طبیعت انسان مطابقت داشته باشد، تبدیل می­ کند. به عبارت دیگر فرایند تحلیل سلسله مراتبی مسائل پیچیده را از طریق تجزیه­ آن عنصر به عناصر جزیی که به صورت سلسله مراتبی به هم مرتبط بوده و ارتباط هدف اصلی مسئله با پایین­ترین سطح سلسله مراتبی مشخص است، به شکل ساده­تری درمی­آورد.
۳-۴-۳- محاسبه اوزان شاخص ها بر اساس مقایسات زوجی و قضاوت های تصمیم گیرنده
برای استفاده از این روش ها، ابتدا ماتریس مقایسات زوجی شاخص ها همانند رابطه زیرتشکیل می گردد.
در این ماتریس معرف قضاوت شخصی تصمیم گیرنده در مورد مقایسه زوجی مابین شاخص i ام نسبت به شاخص j ام می باشد. به عبارت دیگر برای یک تصمیم گیرنده شاخص i ام نسبت به شاخص j ام دارای اهمیت و ارجحیت متفاوتی می تواند باشد. برای مثال می تواند دارای اهمیت یکسان، یا ترجیح زیاد و بسیاری موارد دیگر باشد که برای استفاده از آن ها، ابتدا این ترجیحات به کمک جدول زیر کمی شده و سپس مورد استفاده قرار می گیرد.
جدول ۳-۱: مقیاس ساعتی برای کمی سازی معیارهای کیفی