- پس از انتخاب ایستگاه، آمار دبی حداکثر لحظه ای سالانه برای یک دوره ۳۰ ساله استخراج شده و با بهره گرفتن از ماتریس همبستگی خلأ آماری ایستگاه ها بازسازی شد و سپس آزمون همگنی داد ه ها با بهره گرفتن از ران تست به عمل آمد. پس از انتخاب پایه زمانی مشترک با بهره گرفتن از نرم افزار Smadaجهت به دست آوردن مقادیر دبی با دوره های بازگشت مختلف، با توزیع های آماری متداول نظیر نرمال، لوگ نرمال دو متغیره، لوگ نرمال سه متغیره، پیرسون، لوگ پیرسون و گمبل برازش داده شدند.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
با بهره گرفتن از مجموع مربعات باقیمانده (RSS) توزیعها، یک توزیع به علت داشتن کمترین مقدار مجموع مربعات باقیمانده، به عنوان توزیع غالب منطقه انتخاب می شود.
در مطالعه حاضر با مقایسه آمار موجود در ایستگاههای آب سنجی و با بهره گرفتن از روش های مشاهده ای، کریگر، فولروSCS اقدام به برآورد میزان سیلاب طرح در حوزه آبریز حویق شد.
فصل چهارم
یافتههای تحقیق
۴-۱٫ واحد های ژئومورفولوژی حوضه ذیلکی رود
با توجه به اطلاعات روی نقشه توپوگرافی، زمین شناسی، شیب و انطباق این نقشه ها بر روی هم براساس سیستم های مختلف فرسایشی واحد هایی در زیر تعیین شده و هر واحد ایجاد شده به تیپها و هر تیپ از چندین رخساره تشکیل شده است.
۴-۱-۱٫ واحد کوهستانی
واحد کوهستانی تقریبا در تمام حوضه واقع شده است که ان را می توان جزء کوههایی با ارتفاع نسبتا زیاد ۳۰۰ تا بیش از ۲۰۰۰ متری دانست. به دلیل فاصله کم کوهستانی تا سطح جلگه و ارتفاع زیاد ناحیه کوهستانی شیب دامنه ها بسیار تند بوده (بیش از ۵۰ %) به گونه ای که بین خط الراس ها، کانال رودخانه اصلی عموما به صورت دره های باریک و عمیق مشاهده می شود. به دلیل وضعیت خاص زمین ساختی منطقه کوههای حوضه عمدتا نامتقارن هستند و از نظر ارتفاعی و شیب دامنه ها یکنواخت نبوده و از قلل متعددی با ارتفاع متفاوت تشکیل شده است. به دلیل گسترش رخساره های سنگی متشکل از (سنگهای آتشفشانی بازیک) و شیبزیاد باعث شده مسیر رودخانه به صورت دره های v شکل عمیق جریان یابد. رودها عموما تند آب و در بستر سنگی جریان می یابند در نتیجه بیشتر کف بستر مورد هجوم قرار می گیرد. پرتگاههای ناشی از گسل یا شیب زیاد در سطح حوضه مشاهده می شود. تیپ دامنه ها از جنس سنگ ها، جهت کشیدگی آنها، اقلیم، پوشش گیاهی متاثر می باشند. ضمن آنکه اسکلت بندی اولیه آنها به وسیله عوامل تکتونیکی شکل گرفته است. دره های v شکل متقارن و نامتقارن در این واحد وجود دارد از نظر مراحل فرسایشی ناهمواریها در شرایط جوان به سر می برند. در این واحد به علت سیستم فرسایش آبی به همراه تخریب مکانیکی و بر بیرون زدگی سنگی که موجب تغییر شیب و یا به عبارتی شکستگی شده که در نتیجه تیپ دامنه ها به شکل مرکب و در بعضی قسمتها به شکل محدب دیده می شود در خط الراس ها هوازدگی و تخریب در سنگهای دامنه بر اثر یخبندان صورت می گیرد از ارتفاع ۲۰۰۰ متر به بالا چون اراضی مرتعی گسترش دارند هوازدگی فیزیکی در آنجا برتری دارد.
۴-۱-۲٫ واحد فلات ها و پایکوههای پر شیب:
این بخش حد فاصل جلگه و کوهستان و به صورت نقاطی که ارتفاع و ناهمواری منفرد و تپهای و برجستگیهای بزرگ و کوچک که بوسیله رودها از کوهها جدا شدهاند تشکیل شده است. جنس رخسارههای زمین شناسی این واحد سنگهای آتشفشانی بازیک به انضمام سنگ آهک همراه با لایه های نازک ماسه سنگی و شیل می باشد که نسبتا به سادگی فرسایش می یابند، اختلاف جنس رخساره های سنگی و شیب زیاد باعث شده تغییراتی در شبک هیدروگرافی حوضه به وجود آید آثار فرسایش توده ای، شیاری و خندقی در این واحد زیاد مشاهد می شود، شیب توپوگرافی دره رودخانه زیاد بوده و دارای پوشش گیاهی نسبتا انبوهی می باشد به دلیل وجود گسله ها (شکستگی ها) و اختلاف جنس سازنده ها، مسیر عمومی دره دارای پیچ و خم های کوچک فراوانی است، دره های کوچک v شکل و U شکل (متقارن و نامتقارن) در این واحد مشاهده می شود تیپ دامنه ها از نوع مقعر، محدب و مرکب می باشد رخساره های سنگی این دامنهها از نوع سنگهای آتشفشانی بازیک، سنگ آهک همراه با لایه های نازک ماسه سنگ و شیل، سنگ آهک خاکستری همراه با چرت می باشند در محل اتصال آبراهه های فرعی به اصلی مخروط افکنهها گسترش دارند از خط الراسهای فرعی به سمت دره اصلی رودخانه تیپ دامنه ها عمدتا مقعر همراه با رخسارههای ماسه سنگی و شیل می باشد ودر محل رودخانه تیپ دامنه ها عمدتا مقعر همراه با رخسارههای ماسه سنگی و شیل می باشد و در محل لغزش دامنه های مقعر توسعه بیشتری دارند.
در این واحد دره گسلی با وجود اختلاف جنس سنگها تغییراتی را در شبکه هیدروگرافی این واحد ایجاد کرده است به گونه ای که دو گسل درفک جنوب و چاکرود شمال منطبق بر رودهای فرعی حوضه در جهت شرق و غرب می باشند شیب تند دامنه ها به لحاظ عبور گسل حالت پرتگاهی ایجاد کرده است.
به دلیل تاثیر عوامل فرسایشی به ویژه بارندگی و وجود جریانهای سطحی آب و حضور چشمه ها عموما در مناطق کوهستانی حوضه ذیلکی رود دامنه هایی با اشکال مختلف مشاهده می شود که در زیر به آنها اشاره شده است.
دامنه سطح شیبداری است که بین خط الراس و یک خط القعر قرار دارد. دامنه ها در عوارض سطح زمین است. در حوضه مورد مطالعه بسیاری از اشکال سطح زمین روی دامنه ها مشاهده شده است.
- دامنه های ساده با شیب منظم (مستقیم) :
در این دامنه ها سیب دامنه نسبت به سطح افق یکنواخت است. این حالت در صورتی به وجود می آید که تغییرات شیب در آن تدریجی بوده و یا شیب ثابت باشد، اگر فواصل منحنی های تراز از خط الراسها تا خط القعرها یکنواخت باشند دامنه از نوع مستقیم یا منظم می باشد (ثروتی، م، سرور، ج، ۱۳۷۹، ص۵۲).
در حوضه ذیلکی رود روی این دامنه ها اغلب از خاکهای نسبتا عمیق و پوشش گیاهی متراکم و مناسب پوشیده شده است در بعضی قسمتها آثاری از حرکات توده ای مواد، فرسایش سطحی در این دامنهها مشاهده می شود.
- دامنه های با شیب محدب (کوژ) :
در این دامنه ها تمایل شیب روی دامنه ها از خط الراس به سمت خط القعر و یا به عبارت دیگر از بالا به پایین افزایش می یابد، این نوع دامنه ها بیشتر در بالا دست حوضه از خط الراس های اصلی به طرف درههای اصلی و فرعی مشاهده می شود که در آن آثاری از هرز آبهای فصلی، فرسایش سطحی مشاهده میشود.
- دامنه های با شیب مقعر (کاو) :
تمایل شیب این دامنه ها از بالا (خط الراس) به پایین کاهش می یابد. این نوع دامنه ها در مناطقی ایجاد می شود که سنگهای مناطق مرتفع سخت تر از سنگهای مناطق هموار و کم ارتفاع باشد. در حوضه ذیلکی رود این نوع دامنته ها بیشتر از خط الراس های فرعی به سمت دره های اصلی و فرعی دیده می شود و چون آب را در کف آبراهه های اصلی و فرعی متمرکز می سازند، آثاری از فرسایش شیاری و لغزش در این دامنه ها دیده می شود.
- دامنه های مرکب:
این دامنه ها در حقیقت از ترکیب سه دامنه ایی که قبلا شرح داده شده تشکیل می شوند، یکی از انواع دامنه های مرکب، دامنه ای است با شیب محدب- مقعر که در آن قسمت بالایی، شیب محدب و قسمت پایینی، شیب مقعر را نشان می دهند (ثروتی، م، سرور، ج، ۱۳۷۹، ص۵۵). این نوع دامنه ها بیشتر در شیبهای بیش از۳۰ % به دلیل تغییر ناگهانی شیب و اختلاف جنس سنگها در سطح حوضه مشاهده میشود، در قسمت پایین این دامنه آثاری از فرسایش شیاری مشاهده شده است.
نقشه ۴-۱ توپوگرافی حوضه ی ذیلکی
۴-۲٫ شیب حوضه
شیب یکی از مهمترین عواملی است که زمان جریان سطحی و زمان تمرکز را در رودخانه کنترل می کند. تاثیر ناهمواه ها بر روی تغییر و تبدیل بارندگیها به روان آب از طریق شیب بهتر قابل درک می باشد. شیبهای تند باعث روان آب فراوان و کاهش زمان تمرکز و در نتیجه باعث نوک تیز شدن آبنگاررودخانه نسبت به حوضه با شیب کم خواهد شد. نفوذپذیری خاک نیزبه شیب بستگی دارد، هرچه شیب بیشترباشد پوشش گیاهی کم وخاک به سادگی درمعرض فرسایش قرار میگیرد. (ضیائی. ۱۳۸۰)
نقشه هم شیب نقشه ای است که مناطق با گروه های هم شیب را مشخص می کند. هر چه شیب سطح حوضه تندتر باشد، جریان روان آب سریعتر خواهد بود. بدین معنا که زمان تراکم کمتر شده و اوج سیل بلندترخواهد شد هر چه شیب بیشتر باشد به علت پراکندگی و تنک بودن پوشش گیاهی، خاک سریعتر مورد فرسایش قرار می گیرد و بدین ترتیب از نظر روان آب اهمیت پیدا می کند.
حوضه مورد مطالعه دارای کوههای مرتفع، دامنه هایی با شیب تند می باشد، یه همین دلیل مقدار و سرت روان آب در این حوضه زیاد بوده که این امر در ایجاد فرسایش نیز دخیل می باشد.
اختلاف ارتفاع زیاد در حوضه به خصوص در ارتفاعات جنوبی و جنوب شرقی حوضه باعث ایجاد فرسایش می شود به خصوص قلل کوهستانی در جنوب حوضه که رودهای اصلی از این مکانها سرچشمه می گیرد. در حلیکه اراضی جلگه ای کم ارتفاع بوده و دارای ارتفاعی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر می باشد. این مساله بدان معنی است که رودها و روانابها با سرعت زیادی از ارتفاعات بالادست به طرف پایین سرازیر میشوند. شیبهای شمالی و غربی حوضه طولانی تر از جنوب و جنوب شرقی هستند در نتیجه حجم و سرعت آب و آبدوی در آن قسمت انرژی جنبشی بیشتری دارد و ممکن است باعث ایجاد فرسایش خندقی شود.
دامنه های حوضه ذیلکی رود از نوع مقعر می باشند در نتیجه در شیب های مقعر فرسایش در بالادست شیب بیشتر و در پایین دست آن کمتر می باشد و معمولا آب را در کف آبراهه متمرکز می سازند و در نتیجه باعث ایجاد فرسایش شیاری در حوضه می شوند. وضعیت شیب حوضه ذیلکی رود و طبقات شیب و درصد مساحت مربوط به هر طبقه در جدول (۳-۲) و شیب حوضه ذیلکی رود را نشان می دهد. .
جدول ۴-۱ طبقات شیب و درصد مساحت مربوط به هر طبقه
کلاس شیب | طبقات شیب | مساحت به درصد |
A | ۱۰۰ تا ۵۰ | ۵/۴۹ |