• شکل و ترتیب صورت های مالی رسمی

• اصطلاحات ویژه و ارائه جزییات

• اطلاعات داخل پرانتزی

• یادداشت های همراه صورت های مالی

• صورت های مکمل و جداول

• تفسیر یا توضیح درباره ی گزارش حسابرسی

• گزارش مدیرعامل یا هیئت مدیره به مجمع صاحبان سهام

۲-۳-۱۰-۱- شکل و ترتیب صورت های مالی

اطلاعات بااهمیت و خیلی مربوط در صورتی که امکانش باشد بایستی همیشه در متن یک یا چند صورت مالی آورده شود. دارایی ها و بدهی ها و نتایج تاثیر گذار بر سود خالص و حقوق صاحبان سهام تا زمانی که وقایع و دیگر تغییرات بتوانند به نحو قابل اتکا و با درجه بالایی از صحت، اندازه گیری شوند، می بایستی در متن صورت های مالی آورده شوند، اما فرم و ترتیب صورت های رسمی می تواند به منظور ارائه شفاف اطلاعات معینی که در شکل سنتی صورت های مالی به نحو مناسبی ممکن نبود تغییر یابد. (کرباسی یزدی،۱۳۸۶، ۴۰۴)

۲-۳-۱۰-۲- اصطلاحات ویژه و ارائه جزئیات

عناوین مناسب و توصیف اقلام صورت های مالی به فهم بهتر خواننده کمک می کند، در صورتی که اقلام گنگ به سر درگمی و سوءتفاهم منجر می شود. اطلاعات تکنیکی ممکن است مفید باشد اما به شرط اینکه دارای معانی واضحی باشند که به خوبی برای عموم قابل فهم باشد. اما بعضی از اصطلاحات تخصصی در حسابداری فاقد ویژگی مذکور می باشند. در این موارد حسابداران بایستی اصطلاحات توصیفی که عمدتا توسط تحلیلگران مالی و سایر خوانندگان مطلع استفاده می شود را به کار گیرند. یکنواختی اصطلاحات در تمامی گزارشات حسابداری مفید خواهند بود، اگر معانی آنها روشن و واضح و نیز اگر در تمامی موارد که اصطلاحات به کار برده می شوند اقلام مشابه باشند.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

اطلاعات حسابداری به دلیل محدودیت میزان توجه و ادراک انسانی با هدف معنی دار بودن و مفید بودن بایستی خلاصه گردند. تصمیم درباره این که چه مقدار اطلاعات بایستی ارائه گردد. چه اقلامی می بایستی به طور جداگانه فهرست شود، بستگی به اهداف گزارش ها و اهمیت اقلام دارد. ایجاد یک هدف مطلوب در گزارش های مالی می باشد. اما افشای مناسب اطلاعات جزئی تر بایستی در اولویت قرار گیرد به شرط این که منجر به ارزشمندتر شدن گزارشات برای تصمیم گیری شوند. (کرباسی یزدی،۱۳۸۶،۴۰۵)

۲-۳-۱۰-۳- اطلاعات داخل پرانتزی

عمده اطلاعات با اهمیت ترجیحا بایستی در متن صورت های مالی نمایش داده شوند تا در یادداشت های توضیحی همراه با نگاره های تکمیلی. چنانچه عناوین اقلام مندرج در صورت های مالی نتوانند به طور کامل و واضح توصیف شوند، باید بدون اینکه بیش از اندازه طولانی گردند، توضیحات اضافی و یا تعاریف به صورت یادداشت های داخل پرانتزی به دنبال عناوین صورت های مالی آورده شوند و در هر صورت این یادداشت ها نبایستی طولانی باشد یا از اطلاعات اصلی خلاصه شده در صورت های مالی چیزی را بکاهد. (کرباسی یزدی،۱۳۸۶،۴۰۶ )

۲-۳-۱۰-۴- یادداشت های همراه

گزارشات مالی جاری گسترده شده اند، اینکه چه چیزی ممکن است مبدا یادداشت های همراه نامیده شود، از یک طرف بهبود در گزارشگری است، زیرا که موجب افشای کامل تر وقایع مالی و اطلاعات مربوط مالی می شود و از طرف دیگر استفاده وسیع از یادداشت های همراه مانع از توسعه صحیح صورت های مالی می شوند. زیرا موجب جایگزینی یادداشت های همراه به جای بهبود اطلاعات در متن صورت های مالی می شود. یادداشت های همراه، یک موقعیت مناسب در گزارش گری مالی دارند، اما اتکای زیاد به یادداشت های همراه به عنوان یک روش افشا یا دفاع از صورت های رسمی، ناقص و خطرناک است. مزایای اصلی یادداشت های همراه عبارتند از: (کرباسی یزدی،۱۳۸۶،۴۰۷)

• ارائه اطلاعات کیفی به عنوان یک قسمت جامع از گزارشگری مالی

• افشای مشروط و محدودیت های مربوط به اقلام صورت های مالی

• افشای میزان بیشتری از جزییات و نسبت به آن چیزی که می توان در صورت های مالی ارائه کرد.

• ارائه مقداری یا توصیفی موادی که از درجه اهمیت ثانویه برخوردار هستند.

۲-۳-۱۰-۵- صورت های مکمل و جداول

برای این که داده های مالی ممکن است خلاصه شده باشند و در صورت های مالی به اندازه کافی نمایش داده شده باشند تا برای یک خواننده آگاه و منطقی قابل فهم باشد، برخی از اطلاعات تفصیلی عمده بایستی از صورت های مالی حذف شده و در نگاره های کمکی ارائه شوند. این جداول گاهی اوقات در یادداشت های همراه آورده می شود و گاهی اوقات در یک بخش به دنبال صورت های مالی و یادداشت های همراه آورده می شود. در خیلی از گزارشات سالانه، جداول کمکی در یک بخش جداگانه از گزارشات به نام نکات قابل توجه مالی یا برخی بخش های مشابه در گزارشات قبل از صورت های مالی رسمی آورده می شوند. با بهره گرفتن از یک بخش جداگانه در گزارش، اطلاعات ارائه شده در یک موقعیت ثانوی به نسبت صورت های مالی و یادداشت های همراه قرار می گیرند و بنابراین اغلب فرض می شود که این اطلاعات از درجه اهمیت کمتری نسبت به اطلاعات موجود در صورت های مالی و یادداشت های همراه برخوردار است. (کرباسی یزدی، ۱۳۸۶،۴۱۵)
صورت های مالی تکمیلی کارکردهای متفاوتی در مقایسه با نگاره های مکمل ارائه می نمایند. معمولا این صورت ها اطلاعات سنتی یا اطلاعاتی که به طریق متفاوت مرتب شده اند را ارائه می دهند تا اطلاعات تفصیلی را. از آنجا که این صورت های مالی لزوما جزء صورت های مالی حسابرسی شده آورده نمی شود، لذا می تواند به عنوان روشی مترقی و آزمایش با جداول و صورت های جدید مورد استفاده قرار گیرد. یک نمونه صورت مالی تکمیلی که مکررا توصیه شده است در گزارشات مالی آورده شود، صورت های مالی می باشد که تاثیر تغییرات سطح قیمت ها یا تغییرات قیمت خاص روی شرایط مالی و عملیات مالی موسسه را افشا کند. (کرباسی یزدی،۱۳۸۶،۴۱۶)

۲-۳-۱۰-۶- گزارش حسابرسی

گزارش حسابرسی جایگزینی برای افشای اطلاعات مالی عمده مرتبط با موسسه نمی باشد. اما این گزارش به عنوان یک روش افشا جهت انواع اطلاعات زیر می تواند ارائه خدمت نماید. (کرباسی یزدی، ۱۳۸۶،۴۱۶)

• تاثیر با اهمیت ناشی از استفاده روش های حسابداری متفاوت از آنهایی که مورد پذیرش عموم واقع شده اند.

• تاثیر با اهمیت تغییر از یک روش حسابداری پذیرفته شده به یک روش مورد پذیرش دیگر.

• اختلاف نظر بین حسابرسی و صاحبکار در ارتباط با قابلیت قبول یک یا چند روش حسابداری استفاده شده در گزارشات.

در مورد اول، اطلاعات بایستی در گزارشات خودشان افشا گردند. درباره افشا نمودن مستلزم این است که مطمئن شوند مطالعه کنندگان صورت های مالی از جهت قابلیت مقایسه نمودن گزارشات با سایر موسسات یا ثبات رویه با سایر دوره ها دچار اشتباه نمی شوند. صورت های مالی گزارش مدیریت می باشد و نه گزارش حسابرس. گرچه حسابرس براساس آیین نامه رفتار حرفه ای خود نمی تواند بیان کند که صورت های مالی با اصول پذیرفته شده حسابداری مطابقت دارد، اما اگر انحراف بر این اساس باشد که در صورت عدم انحراف موجب گمراهی شود، حسابرس بایستی در گزارش حسابرس، دلایلی برای انحراف و اثرات بیان کند.

۲-۳-۱۰-۷- گزارش هیئت مدیره به مجمع صاحبان سهام

صورت های مالی اساسی و یادداشت های همراه و گزارش وضعیت شرکت از نظر کمی و کیفی محتوای این گزارش را تشکیل می دهد. به عبارتی دیگر تمامی اطلاعات مالی عمده و مربوط بایستی در این گزارش درج شود. مدیریت درباره موسسه و کار آن از سرمایه گذاران، بستانکاران و سایرین (طرف های بیرون) بیشتر می داند و اغلب می تواند مفید بودن اطلاعات مالی و اثرات مالی آنها را بر موسسه تشریح کند.
مواردی که مدیریت ممکن است در این گزارش ها درج کند، شامل موارد زیر است:

• نتایج ناشی از موافقت تقسیم سود عملیات مستمر در دوره های معین حسابداری.

• برآوردها، نظریه ها و مفروضاتی که آنها در گزارشگری مالی مورد استفاده قرار داده اند.

• عدم اطمینان عمده در مورد برآوردها یا مفروضات.

محل این گونه توضیحات تشریحی در گزارش هیئت مدیره یا در بخش های دیگر گزارش سالانه همچون تصمیمات مدیریت و گزارش تجزیه و تحلیل مدیریت می باشد. (کرباسی یزدی،۱۳۸۶،۴۱۶)
۲-۳-۱۱- محدودیت‌های افشای اطلاعات و افزایش شفافیت
به‌رغم همه استدلال‌هایی که در ارتباط با پذیرش شفافیت بیشتر وجود دارد، شرکت‌ها تمایلی به افشای داوطلبانه همه اطلاعات مربوط به خود را ندارند. ویش وانات و کافمن (۱۹۹۹) دلایل آن را هزینه‌های مرتبط با جمع‌ آوری، پردازش و افشای اطلاعات، وجود منافع مرتبط با افشا نکردن و وجود پدیده عوامل خارجی برشمرده‌اند که درباره آنها توضیحاتی به اختصار ارائه می‌شود.
جمع‌ آوری، طبقه‌بندی و افشای اطلاعات، نیازمند تلاش، زمان و منابع مالی است. طبیعی است که شرکت‌ها بسته به میزان در دست داشتن این سه عامل تا جایی اطلاعات را افشا می‌کنند که هزینه‌ها و منافع نهایی افشا برابر شود. از سوی دیگر، چون اندازه‌گیری دقیق و عینی این هزینه‌ها و منافع مشکل است، اغلب شرکتها در جهت افشای کمتر از حد کامل حرکت می‌کنند (صمدی، ۱۳۸۹).
در صورتی که تاثیرگذاری و تاثیرپذیری متقابل استراتژیک بین شرکت‌ها وجود داشته باشد، افشای اطلاعات بیشتر سبب از دست دادن مزیت رقابتی آنها می‌شود و سودآوری شرکت‌ها کاهش می‌یابد. در چنین شرایطی قوانین سختگیرانه‌ مرتبط با افشا در جهت افزایش شفافیت مطلوب نیست و شرکت‌ها به دنبال راه‌هایی برای افشانکردن یا افشای کمتر خواهند بود (صمدی، ۱۳۸۹).
پدیده عوامل خارجی زمانی ایجاد می‌شود که از اطلاعات افشاشده یک شرکت برای ارزشگذاری شرکت دیگری استفاده شود، ‌طوری که باعث همبسته شدن ارزش این شرکتها به یکدیگر گردد. اثر این پدیده فاصله گرفتن ارزش اجتماعی و خصوصی اطلاعات است (پارسائیان، ۱۳۸۶). در صورت آگاهی شرکت‌ها از این امر، انگیزه‌ای برای افشا و بنابراین شفاف‌سازی کمتر از حد کامل به‌وجود می‌آید. با فرض وجود چنین دلایلی، شرکت‌ها انگیزه کافی برای افشانکردن یا افشای کمتر از حد مطلوب متقاضیان دارند و در نتیجه سازوکار بازار آزاد نمی‌تواند حدّ بهینه افشای اطلاعات را تعیین کند و بازار به سمت کاهش شفافیت سوق می‌یابد. بنابراین نقش نهادهای قانونگذار در الزامی کردن افشای اطلاعات و افزایش شفافیت اطلاعات ارائه‌شده، برجسته می‌شود. با اینکه قوانین و مقررات لزوماً منجر به بهینه شدن میزان شفافیت در بازار نمی‌شوند، ولی با توجه به محدودیت‌های پیشگفته و اینکه اطلاعات حسابداری ماهیت کالای عمومی را دارد، نیاز به نهادهای قانونگذار برای الزامی کردن تهیه و انتشار اطلاعات، منطقی به نظر می‌رسد. علاوه بر این، چون اطلاعات کامل حتی در بهترین شرایط هم به‌ندرت تولید می‌شود، نیاز به الزامات قانونی وجود دارد.
به اعتقاد ویش وانات و کافمن (۱۹۹۹) حداقل از سه راه می‌توان به شفافیت رسید؛ الف) بهبود سازوکار‌های (مقرراتی/ قانونی) مرتبط با افشای بیشتر و بهبود رویه‌های حسابداری به نحوی که کیفیت و قابلیت اتکا اطلاعات را تقویت نماید، ب) طراحی سازوکارهای ایمنی برای محدود کردن خطر اخلاقی از طریق افشای بیشتر، و ج) ایجاد نهادهای قانونگذار و سیاستگذار برای پرداختن به مشکلات اجتناب‌ناپذیر اطلاعاتی در بازارهای مالی.
۲-۳-۱۲- چرا شرکتها دست به افشای داوطلبانه می‌زنند؟