زن دیگری نگاه جامعه به سقط جنین زنان و سقط جنین دختران مجرد را متفاوت ارزیابی می کند، از نظر این زن هر کسی که اقدام به سقط جنین می کند برای عمل خود دلیل محکمی می آورد این زن می گوید:

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

((از نظر عرفی فکر می کنم مردم اونو یک عمل پذیرفته شده ای نمی دونن، خیلی از مردم در خیلی از موارد سقط جنین رو بطور زیر چشمی ندیده می گیرن خاله من که آدم کاملا مذهبی است علی رغم اینکه می دونه این مساله هم از نظر قانون و هم از نظر شرعی ممنوعه این کار رو کرد درسته که از نظر عرفی هم یک عمل پذیرفته نشده است اما همه مردم برای خودشون دلایلی می آرند که عمل سقط جنین شون قابل قبول می کنه. با سقط دختری که حامله شده همه موافقند چون جامعه ما جامعه ای است که دختر بودن خیلی مهمه ودختری که باردار می شه بچه اش سرپرستی نداره و ترجیح مادر و والدینش اینه که بچه اش رو سقط کنه چون ما بحث حلال زاده و حرام زاده رو داریم و این خودش مسئله خیلی مهمی، توی عرف ما سقط جنین یه دختر چیز مقبوحی است. اما در مورد زنها در نگاه اول تقبیح میکنن اما بعد می تونن بپذیرنش، خیلی با حالت تهاجمی برخورد نمی کنن اگر اینطور نبود انقدر سقط های زیر زمینی و پنهانی صورت نمی گرفت))( زن ۲۵ ساله، لیسانس، طبقه درآمدی متوسط).
مورد زیر زنی است که معتقد است بیشتر مردم جامعه نگرش مثبتی به سقط دارند اما تعدادی از آنها نیز آنرا قتل می دانند:
(( مردم اگه بشنون میگن چون دوتا بچه داشتی خوب کاری کردی چون هم پسر داشتی و هم دختر، بعضی ها هم میگن قتله، اما بعضی ها میگن سقط بشه بهتره تا دنیا بیاد و سختی بکشه، بیشتر مردم میگن خوب کاری کردی دو تا داشتی بسه))( زن ۳۰ ساله، چهارم نهضت، طبقه درآمدی پایین).
زنی که ۳ بار تجربه سقط جنین داشته در مورد نگرش مردم جامعه به سقط می گوید:
((خیلی ها که می فهمن یه جوری باهام صحبت میکنن که یعنی خجالت نمی کشی؟ به گناهش فکر کردی؟ فکر جوونی تو نکردی؟ اما بعضیها میگن راحت شدی دیگه، ولش کن خوب کاری کردی دو تا داری بسه دیگه نظر با نظر فرق میکنه من نظر اولی رو قبول داشتم))( زن ۳۳ ساله، اول راهنمایی، طبقه اجتماعی بالا).
نانسی چودورو^[۲۳]درکتاب بازتولید مادری^[۲۴](۱۹۷۸)، تلاش می کند تا دریابد که چرا مادران مادری کردن را انتخاب می کنند او این تصور که مادری کردن یک غریزه ذاتی و طبیعی است را منتفی می داند و اینکه میل به مادری کردن بخشی از میل به زن بودن است و دختران بزرگ می شوند تا ظرفیت مادرشان را برای مادری کردن باز تولید کنند. مورد زیر زنی است که مادری را بعنوان وظیفه اصلی خود نمی داند به نظر این زن مردم نمی توانند بپذیرند که زنی بچه ای نخواهند چون به نظر آنها باید بچه بخواهی تا به نوعی مادری بازتولید شود:
((تو جامعه ما بچه داشتن یا نداشتن زندگی زن را تغییر می ده و جامعه هم هیچ حقی به زن نمی ده، دید مردم جامعه اینه که اگر سه یا شش تا بچه داشته باشی و امکان اقتصادی نداشته باشی سقط کنی . اما اگر اصلاً بچه نداشته باشی نمی پذیرند . هنوز در کشور ما این مسئله حل شده نیست . بحث اونها اینه که بچه هم حق داره موضوع زن نیست. اگه بچه نداشته باشی خیلی براشون عجیبه که سقط کنی . اگه یکی، دو تا بچه داشته باشند زیاد براشون اهمیت نداره و این به لحاظ مذهبی نیست به لحاظ اینه که باید بچه داشته باشی . اما تعداد زیادشون هم پذیرفته اند که خوب نیست))(زن ۳۷ ساله، کارشناسی ارشد، طبقه درآمدی بالا).
زن دیگری از تغییر نگرش افراد جامعه نسبت به سقط جنین می گوید:
((نگرش جامعه یه خورده عوض شده مثل همه چیزای دیگه که نظرشون عوض شده تابو بودنش یه خورده کم شده و جو شکسته شده اینکه فقها در مورد سلامتی مادر اجازه دادند یه قدم مثبتی، اگر پزشکا بگن وجود جنین برای مادر خطر آفرینه اجازه میدن))( زن ۳۱ ساله، فوق لیسانس، طبقه درآمدی بالا).
در بعضی موارد زنان با توبیخ و سرزنش مردم جامعه روبرو می شوند زنی در مورد نظر مردم راجع به سقط جنینش می گوید:
((همه میگن دل و جرات داشتی چرا نمی ترسی و مقید نیستی، یه حالت و دید بدی دارن میگفتن بچه بود، میذاشتی بدنیا می اومد میگفتن گناه داره چطور می خوای جواب خدا رو بدی))( زن ۳۹ ساله، فوق دیپلم، طبقه درآمدی بالا).
از نظر یکی از زنان جا افتادن سقط جنین در جامعه ایجاد بی بند و باری می کند، این زن در این رابطه می گوید:
((الان تو جامعه سقط جنین جا افتاده، از این مساله سوء استفاده هایی هم می شه، این مساله اجازه می ده بچه های نامشروع سقط بشن، تو جامعه آسیب و بی بندو باری ایجاد می کنه، الان سقط های غیر مجاز زیاد شده، البته ایدز که اومده، همه از روابط نامشروع یه کمی می ترسن))( زن ۲۷ ساله، لیسانس، طبقه درآمدی بالا).
تابو بودن سقط جنین در جامعه ما به عنوان یک امر پذیرفته شده است. معمولا خانواده ها با سقط جنین زنان مخالفند و آنرا گناه می دانند. این امر باعث می شود اکثر مواقع زنان مساله سقط جنین خود را از خانواده و یا اقوام و دوستان پنهان نگه دارند تا منجر به ناراحتی آنان نگردند.
۱-۵-۳-۴تابوی سقط جنین
تابو واژه ای است از زبان پلینزیایی که به معنی دقیق موارد زیر را در بر دارد:
۱- صفت مقدس یا پلید در اشخاص یا اشیا
۲-طریقه تحدید که از این صفت نتیجه می شود
۳-نتایج مقدس یا پلیدی که از نقض این حرمت ناشی می گردد
در آغاز مجازات تخلف از تابو را امری تلقی می کردند که خود بخود و به موجب یک ضرورت درونی پیش می آید تابویی که از آن سرپیچی شده خود رأسا انتقام می گیرد. در دوره ای که مظاهر خدایان و شیاطین که تابو را با آنها ارتباط می دهند کم کم بوجود می آیند پیش آمدن مکافات عمل را از جانب نیروی خدایان تلقی می کنند در موارد دیگر وظیفه مجازات فرد گستاخی که با خطای خود همنوعان را به مخاطره می افکند به عهده جامعه قرار می گیرد باین ترتیب که آیین کیفر در ابتدایی ترین صورت خود در جامعه بشری به تابو وابسته می شود (فروید، ،صص ۳۲ و ۳۳).
برخی از تابوها جاودانی اند مثل تابوی مردگان و هر آنچه مربوط به آنهاست تابوی موقت مربوط به بعضی شرایط از قبیل عادت زنانگی و زایمان، بلوغ،ولادت و … است (همان،صص ۳۴ و ۳۵).
از نظر وونت هر چیزی که بدلیل و علتی ترس و اضطراب به دل می افکند تابو است.
سقط جنین یعنی مرگ یک بچه، واکنش به مرگ و سوگواری و ترس از مرگ از جمله احساسات طبیعی است. همچنین میل به پرهیز از تفکر درباره مرگ و نیز احساس ناخوشایند در جمع مردمی که سوگوارند و این نشان می دهد که اظهار غم تحریم شده است. در برخی فرهنگ ها مرگ بخشی از ساختار زندگی روزمره است و برای زنی که بچه ای را از دست داده در هر مرحله باروری که باشد این امکان وجود دارد که با انکار کمتر و ادراک بیشتر رویارو شود و اظهار غم را آسانتر بیابد (لی روی،۱۹۹۴، ص۱۲۹).
تحریم مرگ فقط بخشی از توضیح آن دیوارهای سکوت است که دور سقط جنین را گرفته است. برای فهم کاملتر مسئله نیازمندیم که به تحریم دیگری بنگریم که در ارتباط مستقیم با تحریم سقط جنین است، یعنی تحریم قاعدگی.
خونریزی قاعدگی را در بسیاری فرهنگ ها چون چیزی کثیف و خطرناک و آلوده می نگرند. این یکی از قدیمی ترین تحریم هاست. در برخی جوامع رفتار زنان قاعده را با سنت های خشک و سخت محدود می کنند، به آنها اجازه آشپزی و یا حتی دست زدن به مواد غذایی و ظروف آشپزخانه را
نمی دهند یا آنها را مجبور می کنند روزهای قاعدگی را در کلبه ای خاص دور از دهکده بگذرانند از قوانین موجود درباره قاعدگی در تورات اینچنین آمده: اگر زنی ریزش خون داشت او را باید هفت روز دور نگه داشت و هر کس او را لمس کند همان مدت نجس خواهد بود و هر کس بستر او را لمس کند باید لباسهای خود را بشوید و در آب غسل کند و گرنه در همان مدت نجس خواهد بود. در جوامعی که حتی دیدن زن قاعده را آلوده کننده می دانستند. گاهی اوقات زن در حال قاعدگی را بخاطر دور نشدن از سر راه مردان با مرگ مجازات می کردند. در فرهنگ های مختلف دختر را چنان پرورش
می دهند که قاعدگی خود را پنهان نگه دارد و دختران قاعدگی را چون سری وحشتناک از مردان خانواده و گاهی حتی از زنان خانواده هم پنهان نگه می دارند فرضیه های زیادی درباره سرچشمه این تحریم وجود دارد مردم شناس آمریکایی مارگارت مید، ریشه این تحریم را ترس مردم بدوی از خون دانسته است (همان،صص ۱۳۰ و ۱۳۱).
منبع پیدایش این تحریم هر چه که باشد تحریمی است که چون نیرویی قدرتمند در زندگی ما حضور پایدار دارد و رفتار و احساسات ما زنان را نسبت به بدنمان شکل می دهد. تعدادی از این نگرشها به قاعدگی در طرز تلقی نسبت به سقط جنین تاثیر گذاشته است. سقط جنین نیز مانند قاعدگی خون ریزی زیاد مهبلی دارد و سقط جنین را به جای آنکه خونریزی همراه با زایش بچه بدانند که تحریم شده نیست، همسان با قاعدگی پنداشته اند که جریانی تحریم شده است. چنین است که سقط جنین دو تا از قدرتمندترین تحریم ها، مرگ و قاعدگی را به همراه می آورد (همان،ص۱۳۲).
۶-۳-۴-نگرش مذهبی زنان در سقط جنین
در اغلب مذاهب جلوگیری از بچه دار شدن و سقط جنین و عقیم کردن به شدت محکوم شده است. رابطه جدانشدنی بین مذهب و باروری تحت تاثیر عوامل مختلف و در دوره های مختلف به اثبات رسیده است(پرکاس، ۱۳۸۲، ص۷۱).از نظر مک کویلان(۲۰۰۴)، هنجارهای مذهبی ای که باروری را تحت تاثیر قرار می دهد می تواند در ارتباط با مسائلی چون جلوگیری از حاملگی و یا آموزه های مرتبط با نقش های جنسیتی و زندگی خانوادگی باشد. در قانون مجازات کیفری ایران که بر اساس موازین اسلامی شکل گرفته است سقط جنین به عنوان جرائم کوچک تر و آسیب و صدمه بدنی که بوسیله پرداخت خون بها و غرامتی قابل مجازات است، رده بندی شده است (سازمان ملل، ۲۰۰۲،ص۶۳).
مواری که باید تاوان پرداخته شود به مراحلی از حاملگی که در آن سقط انجام می گیرد بستگی دارد که بر طبق ماده ۴۸۷ قانون مجازات اسلامی بصورت زیر می باشد:
-دیه نطفه که در رحم مستقر شده ،۲۰ دینار
-دیه علقه که خون بسته است ، ۴۰ دینار
-دیه مضفه که بصورت گوشت در آمده ، ۶۰ دینار
-دیه جنین در مرحله ای که بصورت استخوان در آمده ، ۸۰ دینار
-دیه جنین که گوشت و استخوان بندی آن تمام شده و هنوز روح در آن پیدا نشده ، ۱۰۰ دینار
تبصره:در مراحل فوق هیچ فرقی بین دختر وپسر نمی باشد.
-دیه جنین که روح در آن پیدا شده اگر پسر باشد دیه کامل، و اگر دختر باشد نصف دیه کامل و اگر مشتبه باشد سه ربع دیه کامل خواهد بود(شکری،۱۳۸۱،ص۳۷۹).
در میان زنان نمونه مورد مطالعه ما تعدادی از زنان نگرشهای جدید و متفاوتی به مذهب داشتند یکی از زنان با آنکه اعتقادی به رعایت حجاب نداشت در عین حال نماز می خواند و روزه می گرفت و انجام سقط را تا موقعی که روح در جنین شکل نگرفته بود ترجیح می داد بخاطر آنکه گناه کمتری برایش قائل بود.
دیدگاه این زن در مورد مذهب و ارتباط سقط جنین با آن این بود:
((می دونم که گناهه، شنیدم بچه تا روح نداشته باشه گناهش کمتره، من زیاد مذهبی نیستم حجاب ندارم اما نماز می خوانم و روزه می گیرم اون چیزی که راجع به این موضوع شنیدم چیزی که عرفه، اینکه آدم نباید این کار رو بکنه حالا که شد حداقل در کمترین زمان بعد از اینکه متوجه میشه این کار رو بکنه که حداقل گناهش کمتر بشه و اون بچه نشه و روح تو بدنش نیاد شاید بعد از یک ماه جنین، روح به بدنش بیاد شایدم از همون لحظه اول روح وجود داشته باشه اطلاعات من کامل و کافی نیست هر چی ماه پایین تر باشه بهتره، زنی که۴ماهه بچه اش رو سقط میکنه اگه میخواد به حساب اختلاف با شوهرش یا شرایط بد مادی بگذاره قبل از اون ۴ ماه هم تمام این شرایط را داشته، نمی تونه بگه تو این ۴ ماه یکهو شوهرم ورشکست شد و یا شوهرم یکی دیگه شده))( زن ۲۵ ساله، دیپلم، طبقه درآمدی بالا).
این زن در مورد دیدگاه مذهبی پزشکی که جنینش را سقط کرده بود می گوید:
((دکترم قسمم داد به همین ماه و امام حسین که تو واقعا متاهل هستی و این بچه مال شوهرت هست؟ چون از این دروغا خیلی میگن و بخاطر اینکه این کار تو تخصص من نیست همه رو به خودشون واگذار می کنم، او گفت: چون جنینت زیر دو ماهه و روح نداره اینکار رو انجام می دم اگه جنینت روح داشت امکان نداشت این کار رو بکنم حتی اگه بجای ۴۰۰۰۰۰ تومان، ۴ میلیون هم می دادید این کار رو نمی کردم و این حرف دکتر برای من قوت قلب بود نیازی نداشت بمن دروغ بگوید آنقدر مراجعه کننده داشت که به پول من نیازی نداشت و این بمن خیلی کمک کرد)).
از نظر زن ۲۵ ساله ای که نگاهش به سقط جنین نگاه غیر مذهبی ای بوده، مذهب مهمترین مانع انجام سقط جنین های ارادی است. این زن در مورد تاثیر مذهب بر سقط جنین ارادی زنان می گوید:
((اگر من آدم ۱۰۰% مذهبی بودم این کار رو نمی کردم به نظر من مذهب مهمترین مانع برای سقط جنین است چون بطور آشکارا سقط جنین را حرام اعلام کرده و قتل نفس می دونه من اگه می خواستم با دیدگاه مذهبی به این قضیه نگاه کنم مسلما این کار رو نمی کردم من دیدگاهم به این مساله کاملا غیر مذهبی، از نظر شرعی سقط جنین قتل نفس محسوب می شه و از هر ماه به بعد دیه خاصی داره و از چند ماهگی هم دیه سنگین داره اما نگاه من به اون اینطوری نبود))( زن ۲۵ ساله، لیسانس، طبقه درآمدی متوسط).
در مقابل زنی که دیدگاه کاملا مذهبی داشته، مشکلات اقتصادی را در توجیه عملش برجسته
می کند و معتقد است که چون خدا از وضعیت بد اقتصادی اش با خبر است او را می بخشد:
((میگفتم خدایا تو که میدونی وضع من چه جوری و بخاطر چی اینو سقط میکنم، می دونستم گناهه، بین خودم و خدای خودم میگفتم بچه ام کفش میخواد من نمی تونم اونی که می خواد بخرم ،یا وقتی دختر ۱۳ ساله ام مانتویی رو که همکلاسیش که وضع مالی خوبی دارن از من می خواد و یا تو مدرسه می بینم بچه های من از بچه های دیگه کم پوشیدن میگم خدایا اون خوبه یا اینکه هنوز بدنیا نیامده اینکار رو بکنم اما بین خودم و خدای خودم می گفتم درسته که قتل، اما خدام منو میبخشه))( زن ۳۰ ساله، چهارم نهضت، طبقه درآمدی پایین).