موضوعی تحت عنوان بررسی تغییرات سبک زندگی در جامعه روستایی ایران در سال ۱۳۸۸ توسط مصطفی ازکیا و دیگران اجرا شده است، در این مطالعه تغییرات سبک زندگی در روستای مورد مطالعه از اصلاحات ارضی تا به امروز بررسی شده است. برای این منظور و براساس چارچوب نظری به‌کار گرفته در این تحقیق با تأکید بر دیدگاه بوردیو و اینگلهارت به تبیین تغییرات سبک زندگی در جامعه روستایی با تأکید بر نسل پرداخته شده است. در این پژوهش از روش‌های کیفی و کمی در علوم اجتماعی و با بهره‌گیری از رویکردهای جدید در مطالعات توسعه روستایی، از جمله، روش ارزیابی سریع روستایی (درجهت شناخت اجمالی روستا) و از روش ارزیابی مشارکتی روستایی (برای بهره‌گیری از توانایی، درک و شناخت روستاییان نسبت به تحولات تاریخی روستا و پتانسیل‌های جامعه روستایی، تدوین نقشه، جدول و…) استفاده شده است. در روش کمی با بهره گرفتن از رگرسیون لجستیک به آزمون مدل نظری پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سن و سرمایه فرهنگی ۸۶/۱ از تغییرات سبک زندگی را در جامعه روستایی تبیین می‌کند. در مجموع می‌توان گفت متغیر نسل نقش مهمی در تغییرات ایجاد شده در سبک زندگی روستایی دارد. جایگزینی نسلی در روستا و افزایش تحصیلات نسل سوم جامعه روستایی را با تغییرات گسترده روبهرو کرده است.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
تأثیر اصلاحات ارضی بر شکل روستاهای ایران عنوان تحقیق دیگری است که توسط عیسی حجت در سال ۱۳۸۳ انجام یافته است و در نتایج این تحقیق چنین اشاره شده است که اصلاحات ارضی در ایران ازسویی بخش کثیری از دهقانان را از ستم ارباب رهانید و از سویی دیگر، با حذف مدیریت تولید زراعی و کشاندن سرمایه‌ها از روستا به شهر، افول تولید کشاورزی و مهاجرت به شهرها را باعث گردید. روستای پس از اصلاحات ارضی تحت تأثیر این پی‌آمدها، به شهر وابسته گشت، الگوی گسترش و معماری/ شهری را پذیرفت و خزشی تدریجی از موقعیت پیشین به سمت جاده ـ به مثابه شریان دسترسی و بهره‌مندی از خدمات شهر ـ را آغاز کرد. حصارهای درهم تنیده پیشین شکسته شد، فضاهای سکونتی شبه شهری وسعت یافت و ورود و استفاده از مصالح و شیوه‌های غیر بومی ساخت و ساز چهره روستا را تغییر داد.
علیرضا اسماعیلی در سال ۱۳۵۴ تحقیقی تحت عنوان روند، ساختار و کارکرد توسعه سیاسی ـ اقتصادی از اصلاحات ارضی تا انقلاب اسلامی (۱۳۴۲ـ ۱۳۵۷) انجام داده‌اند که در این تحقیق به ۲ عامل افزایش قیمت نفت و اجرای اصلاحات ارضی بیشتر تأکید شده مطابق نتایج این پژوهش علیرغم افزایش قدرت اقتصادی مردم توسعه‌ی پایدار شکل نگرفت. که ویژگی‌ها، ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های جامعه ایران به جوامع غربی و شرقی و توسعه یافته سازگار نیست، لذا نظریه‌های توسعه (نوسازی) و (توسعه‌نیافتگی) (وابستگی) با جامعه ما هماهنگ نیستند، لذا نمی‌توان برای توسعه به‌راحتی الگوی کشورهای توسعه‌یافته را انتخاب و متناسب با آن به جلو حرکت کرد، زیرا کشور را با چالش روبهرو می‌کند که در جامعه‌ی ما چنین شد و نتیجه‌ی آن انقلاب اسلامی گردید. لذا رویکرد و چارچوب نظری برای توسعه باید داخلی و متناسب با ظرفیت و پتانسیل‌های جامعه باشد. لذا به نظر می‌رسد الگوی توسعه دکتر سیف ا… سیف‌الهی با توسعه اقتصادی ـ اجتماعی کشور ایران هماهنگ‌تر باشد. مطابق با این نظریه ضعف عوامل داخلی و دخالت عوامل خارجی سبب شکل‌گیری نظام اجتماعی ناموزون در ایران گردید و این نیز به نوبه خود روابط اجتماعی ناعادلانه در جامعه را دامن زد و باعث ایجاد نابرابری‌های اجتماعی و مشکلات و مسایل اجتماعی و عدم توسعه‌ی سیاسی ـ اقتصادی گردید. به‌عبارت دیگر عناصر ناهمگون تشکیل دهنده جامعه ایران از یک طرف و عوامل بیرونی از طرف دیگر باعث نظام اجتماعی ناموزون و ناهماهنگ گردید و این نظام ناموزون همراه با نفوذ و گسترش سرمایه‌داری اروپائی قرن ۱۹ و اقتصاد جهان قرن ۲۰ باعث توسعه اقتصادی ـ اجتماعی ناپایدار و ناموزون در ایران گردید.
به نظر طالب (۱۳۶۶) مدیریت اربابی و نظام بزرگ مالکی در چهارچوب سازماندهی بنه‌ها در ایران به علل مختلف از جمله کاهش تعلق خاطر زارع به زمین، خود موجب پراکنش اراضی کشاورزی بوده است.
براساس تحقیقات هوشنگ بافکر و همکاران (۱۳۶۶) در گزآباد بجنورد، نظام ارباب رعیتی، قوانین ارثی و رشد جمعیت از عوامل تشدید کننده پراکنش در این مناطق به‌شمار می‌روند.
بر پایه مطالعات شهبازی (۱۳۶۷) در کرمانشاه و نهاوند، منشأ تطور، مقدار نسق، کاهش مساحت، تعدد پراکندگی قطعات، ناشی از نحوه رفتار مالکان و روابط کشاورزان و مالکان بوده است.
مطالعات انجام شده در فلاورجان اصفهان نشان می‌دهد که مساحت اراضی با سازماندهی بنه قبل از اصلاحات ارضی، ارث، جمعیت، جهیزیه و اصلاحات ارضی ناقص از مهم‌ترین عوامل مؤثر اجتماعی و فرهنگی پراکنش اراضی به‌شمار می‌روند.
۲ـ۳ـ۲ـ پیشینه مطالعاتی در خارج از کشور
براساس مطالعات لامبرت (۱۹۶۳) در ناحیه‌ی آلپ، تیواری (۱۹۷۰) در هند، کینگ (۱۹۷۴) در جنوب ایتالیا، راندهاوا (۱۹۷۴و ۱۹۷۲) در کشورهای اروپایی و راسل کینگ (۱۹۸۱)، قوانین ارثی (اسلامی، ناپلئونی) هدیه، جهیزیه، وقف، افزایش جمعیت و فروپاشی خانواده گسترده و وجهه اجتماعی از عوامل مؤثر در تقطیع اراضی کشاورزی به‌شمار می‌روند.
براساس تحقیقات «اسکوجاریل» (۱۹۵۲) در دانمارک و «سوم» (۱۹۶۰) در سوئد و «تامسون» در یونان، توزیع مجدد زمین، از عوامل مهم در پراکنش اراضی کشاورزی به‌شمار می‌رود.
مطالعات «فاندیرپول» (۱۹۶۳) در جنوبی‌ترین بخش هند نشان می‌دهد که پراکنش اراضی کشاورزی در این مناطق، از نظر حاکمیت پیروان مذهب کاتولیک و نیز وجود خانواده‌های گسترده، بیش از سایر مناطق هلند بوده است.
در مطالعه‌ای که در اتیوپی به‌منظور ارزیابی اراضی برای آبیاری توسط فائو انجام گرفت، بعد از بازدیدهای صحرایی، تشریح پروفیل و آنالیز نمونه‌های خاک مشخص شد که نه تنها خاک منطقه برای کشاورزی حاصلخیز نیست، بلکه مشکلاتی از قبیل توزیع آب، زهکشی و مدیریت، مانع از آن می‌شد که پروژه آبیاری به‌طور مناسب در منطقه انجام گیرد.
در مطالعه‌ای، قابلیت اراضی برای کشاورزی در جزیره ماریتیوس در جنوب غربی اقیانوس هند تعیین گردید و براساس راهنمای فائو اقدامات اصلاحی برای استفاده بهینه از اراضی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه برای هر نوع کاربری، قابلیت اراضی براساس پنج کیفیت فراهمی آب، اقلیم، فراهمی عناصر غذایی، قابلیت زمین برای کشت و مقاومت به فرسایش ارزیابی شد.
در بررسی که توسط بنما و همکاران (۱۹۸۵) در برزیل انجام گرفت، تناسب اراضی برای انواع بهره‌وری زراعی و باغی مورد بررسی قرار گرفت و مشخص شد که در کاربری باغی محدودیت‌ها بیشتر از کاربری زراعی می‌باشد. بدین ترتیب کاربری زراعی تناسب بهتری در این اراضی دارد.
۲ـ۴ـ فرضیات تحقیق
۱ـ بین تغییر در نوع مالکیت روستاییان و اصلاحات ارضی رابطه وجود دارد.
۲ـ بین تغییر در پایگاه اجتماعی و اقتصادی روستاییان و اصلاحات ارضی تفاوت معناداری وجود دارد.
۳ـ بین میزان اعتماد اجتماعی و اصلاحات ارضی روستاییان رابطه وجود دارد.
۴ـ بین تغییر در میزان دسترسی به امکانات رفاهی و اصلاحات ارضی روستاییان رابطه وجود دارد.
۵ـ بین مشارکت اجتماعی و اصلاحات ارضی روستاییان رابطه وجود دارد.
۲ـ۵ـ مدل تحلیلی تحقیق
اصلاحات اراضی
نوع مالکیت روستائیان
رفاه اجتماعی
نظام تولیدی اقتصادی
سبک زندگی
مشارکت اجتماعی
اعتماد اجتماعی
۲ـ۶ـ متغیرهای تحقیق و تعریف عملیاتی آن‌ها
| متغیر | شاخص‌ها و «معرف‌ها» | مقیاس سنجش |
| نوع مالیکت | نحوه مالکیت زمین زراعی قبلی و فعلی | اسمی |
| رفاه اجتماعی | نوع مسکن از لحاظ مالکیت و مصالح، دسترسی به آموزش رایگان، دسترسی به بهداشت و درمان، راه‌های ارتباطی، آب آشامیدنی و… | اسمی |
| مشارکت اجتماعی | شرکت در مراسم و جشن‌های ملی و مذهبی و مراسمات، شرکت در کارهای عام‌المنفعه، شرکت در فعالیت‌های محله‌ای، شرکت در انتخابات احترام به دیگران، گرایش به یکدیگر و… | رتبه‌ای |
| سبک زندگی |
