۲- آزمون واقعیت
ارزیابی و مطابقت میان آنچه به صورت عینی و ذهنی تجربه می شود
۳-انعطاف پذیری
تنظیم تفکر و رفتار هنگام تغییر موقعیت و شرایط
ادامه جدول ( ۲-۶ ) مدل ترکیبی هوش هیجانی بار-آن
ه-هوش هیجانی خلق عمومی
۱-خوش بینی
احساس رضایت از زندگی خویشتن ، شاد کردن خود و دیگران
۲-نشاط
نگاه به جنبه های روشن زندگی و حفظ نگرش مثبت حتی در مواجهه با ناملایمات
الف-هوش هیجانی درون فردی[۱۲۲] : این طبقه از هوش هیجانی ، مؤلفه های آگاهی هیجانی ، حرمت نفس ، قاطعیت ، خودشکوفایی و استقلال را در بر می گیرد(حسینی،۱۳۸۳،ص۳۳ ) .
۱)خودآگاهی هیجانی[۱۲۳] : میزان آگاهی فرد از احساسات را مورد بررسی قرار می دهد و شامل پی بردن با این نکته که فرد چه احساسی دارد و چرا این احساس در وی شکل گرفته است .
۲)قاطعیت[۱۲۴] ( جرأت مندی ) : توانایی بیان احساسات ، عقاید ، افکار و باورهای خود و دفاع از حقوق خود به شیوه ای مطلوب ، که از خود دارای سه بعد است : توانایی بیان احساسات ( ابراز خشم ، صمیمیت ، احساسات جنسی ) ، توانایی بیان عقاید ( بیان عقاید مخالف و اتخاذ موضع مشخص حتی با از دست دادن امتیاز ) ، توانایی ایستادگی در برابر حقوق خود ( اجازه ندادن به دیگران جهت اذیت کردن فرد و دادن امتیاز ، عدم کم رویی و خجالتی بودن )
۳)حرمت نفس[۱۲۵] : توانایی احترام به خود و پذیرش خود به عنوان فردی که اساساً خوب است ، شخص صاحب حرمت نفس ، احساس عدم کفایت و حقارت نمی کند . او جنبه های مثبت و منفی ، همچنین محدودیت ها و قابلیت های خود را می پذیرد .
۴)خودشکوفایی[۱۲۶] : توانایی شناخت توانمندی های بالقوه ، تلاش برای شکوفا کردن آن ها ، کسب حداکثر رشد توانایی ها ، قابلیت ها و استعدادها ، تلاش برای داشتن بهترین عملکرد و بهتر کردن همیشگی خود .
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
۵)استقلال[۱۲۷] : توانایی خود کنترلی در تفکر و عمل ، عدم وابستگی عاطفی ، قابلیت اتکاء در تصمیم گیری ها و برنامه های مهم ، توانایی رفتار خود مختار در مقابل نیاز به حمایت و حفاظت ، پرهیز از دیگران برای برآوردن نیازهای عاطفی خود .
ب-هوش هیجانی بین فردی[۱۲۸] : این بعد نیز مؤلفه های همدلی ، مسئولیت پذیری و روابط بین فردی را شامل می شود (حسینی،۱۳۸۳،ص۳۳ ):
۱)همدلی[۱۲۹] : توانایی شناخت هیجانات و عواطف دیگران ، به عبارت دیگر همدلی یعنی ایجاد حس مشترک با یکدیگر ، یعنی همان احساسی که دیگری به آن دست یافته است را داشته باشیم ، افراد همدل به دیگران توجه دارند و به نگرانی و علایق آن ها توجه نشان می دهند .
۲)مسئولیت پذیری[۱۳۰] : ( مسئولیت اجتماعی ) : نشان دادن خود به عنوان عنصری سازنده ، مشارکت کننده ، دارای حس همکاری در گروه خویش و دارای وجدان اجتماعی .
۳)روابط بین فردی[۱۳۱] : توانایی برقراری و حفظ ارتباطات متقابل ، توانایی صمیمیت ، با محبت و انتقال دوستی به شخص دیگر است .
ج-هوش هیجانی مقابله با فشار[۱۳۲] : این بخش از هوش هیجانی ، مؤلفه های تحمل فشار و کنترل تکانه را شامل می شود(حسینی،۱۳۸۳،ص۳۴ ) :
۱)تحمل استرس[۱۳۳] : به توانایی مقاومت در برابر رویدادها و موقعیت های فشارزا و پشت سر گذاشتن موقعیت های مشکل زا بدون از پای درآمدن گفته می شود . افراد با تحمل استرس بالا ، کمتر دچار ناامیدی می شوند و بحران ها و مشکلات را بهتر می گذرانند .
۲)کنترل تکانه[۱۳۴] : به توانایی به تأخیر انداختن تکانه ، پذیرش تکانه های پرخاشگرانه ، خوددار بودن و کنترل خشم می گویند . اثرات نداشتن این مهارت ، شامل فقدان خودکنترلی ، رفتارهای کند و غیر قابل پیش بینی و آزارگری است .
د-هوش هیجانی سازگاری[۱۳۵] : بعد سازگاری هم دربرگیرنده ی مؤلفه های واقعیت آزمایی ، انعطاف پذیری و حل مسأله است(حسینی،۱۳۸۳،ص۳۴ ) :
۱)حل مسأله[۱۳۶] : توانایی شناسایی و تعریف مشکلات ، داشتن کفایت و انگیزه برای مقابله موثر با آن ، تعیین راه حل های مختلف مسأله ، تصمیم گیری و انجام یکی از راه حل های ممکن .
۲)آزمون واقعیت[۱۳۷] : سنجش میزان انطباق بین آنچه فرد تجربه کرده و آنچه واقعاً وجود دارد ، تلاش برای فهم امور به طور صحیح و تجربه ی رویدادها آن گونه که واقعاً هستند بدون خیال پردازی .
۳)انعطاف پذیری[۱۳۸] : توانایی منطبق ساختن عواطف ، افکار ، رفتار ، موقعیت ها و شرایط دائماً در حال تغییر . افراد انعطاف پذیر ، افرادی فعال ، زرنگ ، قادر به واکنش بدون تعصب به تغییر هستند و نسبت به ایده ها، جهت گیری ها و … صبور و گشاده رو هستند .
ه-هوش هیجانی خلق کلی[۱۳۹] : و نهایتاً هوش هیجانی خلق کلی ، شامل مؤلفه های خوش بینی و شادکامی است (حسینی،۱۳۸۳،ص۳۴ ) .
۱)خوش بینی : توانایی نگاه کردن به نیمه روشن تر زندگی ، امید به زندگی و داشتن رویکرد مثبت به زندگی روزمره .
۲)نشاط : لذت بردن از خود و دیگران ، شاد بودن ، رضایت از خود و لذت بردن از زندگی ، داشتن احساس خوب در محیط کار و اوقات فراغت (حسینی،۱۳۸۳،ص۳۴ ) .
۲-۲-۸ مدل هوش هیجانی دولویکس و هیگس[۱۴۰]
دولویکس و هیگس در سال ۱۹۹۹ بر اساس تحقیقات تجربی خود عناصر محوری مشترکی را در ساختار کلی هوش هیجانی شناسایی کرده اند که عبارتند از :
۱)خودآگاهی : آگاهی از احساسات شخصی خود و توانایی تشخیص مدیریت آن ها .
۲)انعطاف هیجانی : توانایی خوب عمل کردن و سازگاری در موقعیت های مختلف .
۳)انگیزش : انرژی و انگیزه ای که برای دستیابی به نتایج و هدف های کوتاه مدت ، بلند مدت وجو دارد .